Financiëlemarktinfrastructuren (FMI's) zijn van cruciaal belang voor de soepele werking van binnenlandse en internationale financiële markten en betalingsdiensten. Aangezien heel wat internationale FMI's, zoals Swift, Euroclear, Mastercard Europe en The Bank of New York Mellon in België zijn gevestigd, speelt ons land een sleutelrol in het wereldwijde financiële landschap. De Nationale Bank van België (NBB) is verantwoordelijk voor het oversight en toezicht op deze FMI's.

Het Financial Market Infrastructures and Payment Services Report van de NBB licht de respectieve rol toe van FMI’s, bewaarnemers, betalingsdienstaanbieders en aanbieders van kritieke diensten en biedt een overzicht van de toezichts- en oversightactiviteiten met betrekking tot deze entiteiten. Daarnaast worden recente wijzigingen in de regelgeving belicht, evenals de gevolgen daarvan voor het toezicht. In dit verband herziet de NBB momenteel bijvoorbeeld het kader voor het oversight op Swift, om rekening te houden met de belangrijke ontwikkelingen in de regelgeving en het toezicht die recentelijk hebben plaatsgevonden in de sector van de FMI’s.

Het rapport van dit jaar is gericht op verschillende soorten risico's, waaronder geopolitieke risico's, operationele risico's, ICT- en cyberrisico's en milieu- en klimaatrisico's.

Tot de relevante geopolitieke risico's behoren de risico's die verband houden met de internationale sancties die aan Rusland werden opgelegd in de nasleep van de oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende Russische tegenmaatregelen. Aangezien Euroclear het grootste deel van de bevroren Russische tegoeden in de EU aanhoudt, volgt de NBB de risico's waaraan deze vereffeningsinstelling is blootgesteld op de voet.

Om de financiële stabiliteit te waarborgen, moeten de kritieke systemen en entiteiten waarop dit rapport betrekking heeft, hun operationele risico's zorgvuldig beheren. Digitale operationele veerkracht is daarom nog steeds een van de topprioriteiten van de NBB. Het rapport geeft een update over de Europese verordening betreffende digitale operationele veerkracht (DORA), die tot doel heeft de risico's die gepaard gaan met de digitale transformatie van de financiële sector te beperken door strikte gemeenschappelijke regels op te leggen. Deze regels zullen van toepassing zijn op een breed scala aan financiële instellingen en aanbieders van kritieke ICT-diensten.

Aan milieu- en klimaatrisico's wordt de laatste tijd noodzakelijkerwijs meer aandacht besteed door de toezichthouders. Een thematisch artikel geeft een update van deze risico's in het FMI-landschap. 

In 2023 diende de Europese Commissie voorstellen in voor een nieuwe versie van de Richtlijn Betalingsdiensten (PSD3) en een Verordening Betalingsdiensten (PSR). Deze voorstellen worden momenteel besproken in de Raad van de Europese Unie en vormden in de eerste helft van 2024 een belangrijk aandachtspunt voor de wetgevende werkzaamheden onder het Belgische voorzitterschap van de Raad.

Tot slot wordt in het rapport een stand van zaken gegeven van het project voor de digitale euro, dat zich nu in een voorbereidende fase bevindt. In die fase wordt de laatste hand gelegd aan de regels die nodig zijn voor de invoering van een digitale munt en worden componenten van het toekomstige platform en de betrokken dienstverleners geanalyseerd.