Brussel / Antwerpen / Gent / Oostende / Zeebrugge / Luik 11 maart  2019 — Volgens een nieuwe economische impactstudie van de Nationale Bank van België nam de directe toegevoegde waarde in de Belgische havens in 2017 toe met 7,3% tot € 19,4 miljard (lopende prijzen). De indirecte toegevoegde waarde komt uit op € 15,9 miljard. Na een gematigde maar gestage daling tussen 2012 en 2015,  steeg de werkgelegenheid die de havens genereren voor het tweede jaar op rij. In 2017 groeide het aantal directe voltijdequivalenten (VTE) met 0,8% tot 116 311. De indirecte werkgelegenheid is goed voor 1,2 keer de directe werkgelegenheid, en beloopt 138 468 VTE.

Vlaamse zeehavens

In 2017 nam de directe toegevoegde waarde in de Vlaamse zeehavens met 7,6% toe, van € 16 165 miljoen tot € 17 394 miljoen. De directe toegevoegde waarde steeg in de havens van Antwerpen en Gent gevoelig, met respectievelijk € 662 miljoen en € 518 miljoen. Ook de ontwikkelingen in de havens van Zeebrugge (€ +32 miljoen) en Oostende (€ +17 miljoen) waren substantieel.

De chemische nijverheid, die goed is voor 32% van de directe toegevoegde waarde in de haven van Antwerpen, was in belangrijke mate verantwoordelijk voor de groei in de grootste zeehaven van het land. Ook de sectoren brandstofproductie en goederenbehandeling droegen beduidend bij tot de toename van de directe toegevoegde waarde in deze haven.

De stijging in de haven van Gent was te danken aan de ontwikkelingen in de metaalverwerkende nijverheid, die 24,2% van de directe toegevoegde waarde in deze haven genereerde. De positieve cijfers in de haven van Zeebrugge werden in hoofdzaak gedragen door de sectoren wegtransport en ‘havenaanleg en baggerwerken’. De metaalverwerkende nijverheid, die 36,2% van de directe toegevoegde waarde genereerde in de haven van Oostende, was verantwoordelijk voor de groei in deze haven.

In 2017 nam de directe werkgelegenheid in de Vlaamse zeehavens met 1% toe van 103 563 tot 104 612 voltijdequivalenten. Er was jobcreatie in de havens van Antwerpen (+721 VTE), Gent (+285 VTE) en Zeebrugge (+101 VTE). De haven van Oostende registreerde een kleine daling (‑59 VTE) .

In de haven van Antwerpen zijn goederenbehandeling en de chemische nijverheid de grootste sectoren inzake directe werkgelegenheid, met een aandeel van respectievelijk 24,9% en 17,8%. De belangrijkste werkgevers in de haven van Gent zijn de automobielnijverheid (33,2%) en de metaalverwerkende nijverheid (21,4%). In de haven van Zeebrugge waren goederenbehandeling en de overheid de grootste werkgevers, met een aandeel van respectievelijk 31,4% en 14,4%. De belangrijkste sectoren op het vlak van werkgelegenheid in de haven van Oostende zijn de metaalverwerkende nijverheid en de overheid, met een aandeel van respectievelijk 29,4% en 15,7%.

Binnenhavens

In 2017 steeg de directe toegevoegde waarde in de binnenhavens van Brussel en Luik  met 4,6% van € 1 887 miljoen tot € 1 974 miljoen. De directe toegevoegde waarde nam in de haven van Brussel met € 115 miljoen toe, terwijl het Luikse havencomplex een daling met € 28 miljoen te zien gaf.

De positieve trend van de haven van Brussel is te danken aan de sector ‘andere logistieke diensten’, die 62,9% van de toegevoegde waarde in deze haven genereerde. De verminderde toegevoegde waarde in het Luikse havencomplex is vooral toe te schrijven aan de sector energie.

In 2017 daalde de directe werkgelegenheid in de binnenhavens als geheel met 1,2% van 11 838 naar 11 699 voltijdequivalenten. De werkgelegenheid in het Luikse havencomplex steeg licht (+29 VTE), terwijl de haven van Brussel een daling met 168 VTE noteerde.

De beperkte toename van de werkgelegenheid in het Luikse havencomplex was vooral te danken aan de sector ‘andere logistieke diensten’. De afname van de werkgelegenheid in de haven van Brussel was toe te schrijven aan de sector handel.

Stijging van de directe investeringen

In 2017 namen de directe investeringen in de Belgische havens toe met 2,4% van € 4 711 miljoen tot € 4 825 miljoen. Er zijn geen gegevens beschikbaar over de aard van deze investeringen, zodat de indirecte effecten moeilijk te ramen zijn. Enkel de haven van Gent, en in beperkte mate ook het Luikse havencomplex, droegen bij tot de groei van de investeringen in de Belgische havens.

Nader onderzoek van de gegevens, met het oog op de verklaring van de hierboven vermelde tendensen inzake de structurele compositie van de Belgische havens, toont aan dat alle havens geconcentreerd zijn in enkele sectoren, en in die sectoren vaak in slechts een handvol ondernemingen.