België doet het bijzonder goed op het vlak van innovatie en Onderzoek & Ontwikkeling (O&O). Ons land is zelfs een van de best presterende Europese landen in dat domein. Precies daarom is het vreemd dat de Belgische productiviteitsgroei zo laag blijft. We leven in een periode van snelle technologische verandering. Onze economie worstelt dus met een productiviteitsvraagstuk: sterke innovatie-inspanningen gaan gepaard met een dalende productiviteitsgroei. De redenen daarvoor zijn divers en complex.

Dit artikel spitst zich toe op één aspect van het vraagstuk, namelijk technologische verspreiding. Dat is de verspreiding van innovatie van vernieuwende bedrijven naar andere ondernemingen. In dit onderzoek komen vier verspreidingskanalen aan bod. De onderzoeksresultaten wijzen erop dat innovaties zich verspreiden tussen concurrenten in dezelfde bedrijfstak (sectorale diffusie), en tussen leveranciers of klanten (economische diffusie). Er zijn daarentegen geen bewijzen dat de innovaties zich via naburige bedrijven verspreiden (geografische diffusie).

De verspreiding is ook minder groot als de band tussen de innovator en de andere bedrijven zwakker is. De productiviteit wordt dus alleen gestimuleerd door de innovaties van het bedrijf zelf en door de innovaties van bedrijven waarmee interactie is.

Deze inzichten zijn belangrijk. Innovatie verhoogt de productiviteit van een bedrijf en verstevigt zo de concurrentiepositie. Maar bedrijven krijgen ook overheidssubsidies om innovatie te stimuleren. Voor de economie is het belangrijk dat niet alleen de innoverende onderneming, maar ook andere bedrijven de vruchten kunnen plukken van die O&O-activiteiten. De overheidssteun wordt dus beter besteed als de rest van de economie ook voordeel uit de innovaties kan halen. Op die manier kunnen overheidssubsidies helpen om de innovatie-inspanningen op te voeren tot het optimale niveau voor de economie.

Geïnteresseerde lezers vinden meer informatie in het Economisch Tijdschrift-artikel “With a little help from my friends: patents, technological diffusion and firm productivity”, gepubliceerd door de Nationale Bank van België.