Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft vandaag de resultaten gepubliceerd van de doorlichting die het dit jaar heeft gemaakt van de Belgische financiële sector en de Belgische financiële regelgeving. Dit Financial Sector Assessment Program of “FSAP” is een vijfjaarlijkse oefening voor landen met een systeemrelevante financiële sector, zoals België. Het laatste FSAP voor ons land dateert van 2018. Het FSAP staat los van de jaarlijkse Artikel IV-consultatie, waarbij het IMF het economisch beleid van zijn lidstaten beoordeelt. Het verslag over deze consultatie is ook vandaag gepubliceerd. In het kader van het FSAP over ons land heeft het IMF drie missies uitgevoerd, waarvan twee missies ter plaatse in België en Frankfurt. Tijdens deze missies voerde het FSAP-team diepgaande technische besprekingen met de Nationale Bank en de Europese Centrale Bank (ECB). Het FSAP-team had ook ontmoetingen met de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA), de FOD Financiën, het kabinet van de minister van Financiën en verschillende financiële instellingen en sectorfederaties.

De Raad van Bestuur van het IMF heeft het FSAP-verslag over België vandaag gepubliceerd. Het IMF wijst erop dat de Belgische financiële sector de afgelopen jaren bestand is gebleken tegen een reeks schokken, zoals de pandemie en de oorlog in Oekraïne, en goed gekapitaliseerd en winstgevend blijft. De solvabiliteits- en liquiditeitsstresstests die het IMF heeft uitgevoerd in nauwe samenwerking met de Nationale Bank, de FSMA en de ECB tonen aan dat de Belgische banken, verzekeringsondernemingen en beleggingsfondsen in staat zijn om de risico’s op te vangen die voortvloeien uit een gesimuleerde sterke verslechtering van de macrofinanciële omstandigheden. Wat de banksector betreft, bevestigen deze resultaten die van de stresstests die eerder dit jaar zijn uitgevoerd door de Europese Bankautoriteit. 

Uitdagingen en aanbevelingen

Naast deze overwegend positieve beoordeling van de gezondheid van de Belgische financiële sector, vestigt het IMF ook de aandacht op een aantal uitdagingen.

Ten eerste wijst het op conjuncturele kwetsbaarheden die verband houden met de huidige inflatoire omgeving en de aanscherping van de kredietvoorwaarden, die de economische bedrijvigheid hebben vertraagd. In het verlengde van zijn aanbevelingen van 2018 roept het IMF ook op om het besluitvormingsproces voor macroprudentieel beleid beter af te stemmen op het mandaat van de Bank op dit gebied. 

Het onderstreept de doeltreffendheid van het toezicht op de financiële sector en van het beheer van financiële crises in België door de betrokken autoriteiten, maar moedigt niettemin verdere maatregelen aan. In het bijzonder wordt voorgesteld om de inspanningen voort te zetten om de governanceregels voor de instellingen die onder het toezicht van de Nationale Bank staan, te versterken. Wat betreft de verzekeringssector wordt in het FSAP-verslag aanbevolen dat de Bank de invloed van ontwikkelingen in de regelgeving, het moeilijke macro-economische klimaat en opkomende risico’s op haar effectieve toezichtskader beoordeelt. De samenwerking tussen de Nationale Bank en de FSMA, die door het IMF reeds als sterk wordt beschouwd, zou verder kunnen worden geïntensiveerd op het gebied van informatie- en gegevensuitwisseling. Voorts moeten de middelen voor de strijd tegen het witwassen van geld en de financiering van terrorisme worden verhoogd en dient de tenuitvoerlegging van het sanctiekader te worden versterkt. Het IMF is ook van mening dat Euroclear Bank onderworpen is aan effectief toezicht door de Nationale Bank en de FSMA, maar dat deze marktinfrastructuur niettemin bepaalde aspecten van het beheer van haar IT- en informatiebeveiligingsrisico’s zou moeten versterken.

Net als in 2018 wordt in het FSAP-verslag van dit jaar ook gekeken naar de ontwikkeling van de bankenunie. Volgens het IMF kan de toenemende nadruk op kapitaal- en liquiditeitsvereisten op het niveau van bankgroepen in het eurogebied leiden tot een afzwakking van de vereisten voor de systeemrelevante dochterondernemingen van deze groepen. Voor België is dit van belang omdat een aantal dochterondernemingen van buitenlandse bankgroepen een belangrijke positie innemen in de financiële sector. In dat verband benadrukt het IMF opnieuw dat het tijdens de overgangsperiode naar een volledige bankenunie van essentieel belang is dat er voldoende kapitaal- en liquiditeitsbuffers worden aangehouden op het niveau van die dochterondernemingen.

Tot slot toont de onrust in de bankensector aan het begin van dit jaar volgens het FSAP-verslag aan dat de nadruk moet liggen op de uitvoering van afwikkelingsplannen, de ontwikkeling van afwikkelingsinstrumenten die geen deel uitmaken van de voorkeursafwikkelingsstrategie en de versterking van het kader voor noodliquiditeitssteun. 

Verdere details over de verschillende aanbevelingen van het IMF zijn te vinden in zijn Financial System Stability Assessment en de vijf bijbehorende technische nota’s, evenals in het gedetailleerd beoordelingsverslag over Euroclear Bank. Deze technische nota’s behandelen respectievelijk: 1) de regelgeving voor en het toezicht op minder belangrijke kredietinstellingen, 2) de regelgeving voor en het toezicht op verzekeringsondernemingen, 3) financiële crisisbeheersing, 4) systeemrisico’s en stresstests en 5) het macroprudentiële beleidskader en macroprudentiële beleidsinstrumenten.

De Bank verwelkomt de resultaten van de analyse en de aanbevelingen van het FSAP-verslag. In overleg met de andere Belgische autoriteiten zal zij in de loop van 2024 de aan haar gerichte aanbevelingen beginnen uitvoeren.