Waarom we de rente hebben aangepast

Twee jaar geleden begonnen we de rente op te voeren omdat de inflatie veel te hoog was. Vandaag is de situatie verbeterd. Hoewel sommige prijzen nog behoorlijk stijgen, vooral bij de diensten, is de inflatie al met al sterk gedaald. De inflatie is momenteel op weg om volgend jaar uit te komen op 2%, het niveau dat geldt als onze doelstelling van prijsstabiliteit.

Door de daling van de inflatie kan de ECB de rente verlagen. Op donderdag hebben we onze beleidsrente, die al negen maanden op 4% stond, met 0,25 procentpunt verlaagd. Dit betekent dat het goedkoper wordt voor mensen en bedrijven om geld te lenen en te investeren.

Ons besluit vormt ook een belangrijk moment in onze strijd tegen de inflatie.

In juli 2022 begonnen we de rente te verhogen. Dat was als onderdeel van een fase die experts ‘verkrapping van het monetaire beleid’ noemen. Je zou het kunnen vergelijken met een bestuurder van een auto die het rempedaal induwt. We hebben de rente sneller dan ooit verhoogd, met 4,5 procentpunt in iets meer dan een jaar. We traden doortastend op omdat de inflatie veel te sterk was gestegen, tot 10,6% in oktober 2022.

Een van de redenen voor de scherpe stijging van de inflatie was de ongerechtvaardigde invasie van Oekraïne door Rusland, die de energie - en voedselprijzen de hoogte injoeg. Veel bedrijven hadden het bovendien moeilijk om aan de benodigde uitrusting, materialen en onderdelen te komen. En dit verergerde de problemen die door de pandemie waren ontstaan.

Maar we zagen ook een heus risico dat mensen hoge inflatie als het nieuwe normaal zouden beschouwen. En dat bedrijven en werknemers op basis daarvan hun prijzen zouden gaan vaststellen en onderhandelen over de lonen. Dit zou betekenen dat hoge inflatie zich blijvend in de economie zou nestelen.

We moesten dus alles in het werk stellen om dat gevaar af te weren. Het is onze plicht tegenover de Europeanen om de inflatie laag en stabiel te houden. We zijn ons bewust van de last die de stijgende inflatie en daarna de renteverhogingen voor sommige mensen en bedrijven hebben veroorzaakt. De kosten voor leningen aan bedrijven en hypotheken zijn sterk gestegen. Alles werd duurder maar de inkomens – lonen en pensioenen – hielden geen gelijke tred, althans niet in het begin.

Door meteen in actie te komen hebben we ervoor gezorgd dat de hoge inflatie niet te lang aanhield. Tegen september 2023 was de inflatie gedaald naar 5,2%, ongeveer de helft van het hoogtepunt een jaar eerder. Het gevaar dat mensen zouden denken dat de hoge inflatie zou aanhouden was ook bijna helemaal geweken.

Daardoor konden we overgaan op de volgende fase van ons beleid: de fase waarin we de rente gelijk hielden. We trapten de rem niet verder in, maar lieten hem ook niet los. Hoewel we er vertrouwen in hadden dat de rente de inflatie omlaag bracht, was deze nog te hoog om tevreden te zijn. Op dat moment zou het een averechts effect gehad hebben om de rente snel te gaan afbouwen.

Vandaag zien we echter op vele fronten vooruitgang. De inflatie is gedaald naar 2,6%, weer een halvering. Op dit moment ligt de inflatie op koers om op 2% uit te komen in de tweede helft van volgend jaar. En ons monetair beleid levert een sterke bijdrage om de inflatie terug te brengen naar onze doelstelling. Dus door de rente te verlagen hebben we besloten de verkrapping van het monetair beleid te matigen.

Maar er is nog een lange weg te gaan totdat de inflatie uit onze economie is verdreven. En het zal niet altijd een zorgeloze rit zijn. Waakzaamheid, inzet en volharding zijn geboden.

De rentetarieven moeten daarom zo lang als nodig nog een remmend effect hebben om duurzame prijsstabiliteit te garanderen. Met andere woorden, we moeten nog een tijdje de voet op de rem houden, ook al duwen die niet meer zo hard in als eerst.

Onze toekomstige beleidsbeslissingen zijn afhankelijk van drie dingen: of we blijven zien dat de inflatie op tijd terugkeert naar onze doelstelling, of we zien dat de prijsdruk in de economie over de hele linie afneemt, en of we nog steeds zien dat ons monetair beleid effectief is in het bestrijden van de inflatie. Deze factoren bepalen of we de rem verder kunnen loslaten.

We hebben grote vooruitgang geboekt, maar onze strijd tegen de inflatie is nog niet voorbij. Als hoedster van de euro stellen we alles in het werk om te zorgen voor een lage en stabiele inflatie, wat goed is voor alle Europeanen.

Deze blogpost is als opiniestuk gepubliceerd in verscheidene media verspreid over het hele eurogebied.