De CO2-prijzen als sleutel tot klimaatneutraliteit
NBB-gouverneur noemt realistische koolstofprijs om klimaatneutraliteit te bereiken
Een gemiddelde koolstofprijs van ongeveer € 200 per ton volstaat wellicht om de economie volledig klimaatneutraal te maken. Zo luidde de conclusie van gouverneur van de Nationale Bank van België Pierre Wunsch tijdens een thematoespraak die hij hield op een conferentie over de macro-economische gevolgen van klimaatactie, georganiseerd door het Peterson Institute for International Economics in Washington D.C..
Een gemiddelde koolstofprijs van ongeveer € 200 per ton volstaat wellicht om de economie volledig klimaatneutraal te maken.
Onlangs publiceerde het Peterson Institute een uitgave over de belangrijkste thema’s van de conferentie. Tijdens het openingsevenement van de publicatie legde de Franse econoom Jean Pisani-Ferry uit dat de conferentie op meerdere punten consensus over klimaatactie had blootgelegd.
Consensus over belangrijke aspecten, onzekerheid over potentiële economische gevolgen van klimaatneutraliteit
Ten eerste is iedereen het erover eens dat actie tegen de klimaatverandering nodig is. Daar laat de wetenschap geen twijfel over bestaan. Niets doen, zou veruit de grootste schade berokkenen, hoezeer de meningen over de economische kosten van de decarbonisatie ook uiteenlopen. Dat blijkt uit recente ramingen van de economische gevolgen van de klimaatverandering.
Ten tweede bestaan er nu al technologieën die in staat zijn het overgrote deel van de broeikasgassen in onze economieën weg te werken. Ambitieus decarboniseren is dus mogelijk. Het klimaatbeleid van vandaag is met andere woorden een economische én een technische kwestie. Wat niet wil zeggen dat er in industriële sectoren met hoge temperaturen en veel energieverbruik nog steeds technologische innovatie nodig is, om koolstofarme productieprocessen economisch haalbaar te maken.
Ten derde moet het klimaatbeleid voldoende rekening houden met distributieproblemen, om voor de transitie naar een klimaatneutrale economie een breed draagvlak te creëren. Zwaar getroffen sectoren en gezinnen negeren, zou de politieke wil achter de klimaatactie sterk verzwakken. Dat zou tot onnodige vertraging leiden.
De conferentie bood ook inzicht in de grootste economische onzekerheid rond de transitie: de macro-economische impact op korte en middellange termijn. Een van de redenen voor die onzekerheid is het gebrek aan overeenstemming over een koolstofprijs die past bij een volledige decarbonisatie.
De grootste economische onzekerheid rond de transitie is de macro-economische impact op korte en middellange termijn.
Energieprijzen cruciaal om decarbonisatiekosten in te schatten
Het hoofdstuk van gouverneur Wunsch in de conferentie-uitgave biedt een belangrijke bijdrage aan het debat. Aan de hand van een analyse van de verschillende technologieën die nodig zijn om de broeikasgasemissies volledig terug te dringen, wijst hij op het belang van de energieprijzen om decarbonisatiekosten in te schatten.
In het voorbeeld van woningverwarming zijn warmtepompen de meest voordelige oplossing om broeikasgasemissies te verminderen. Warmtepompen maken gebruik van schommelingen in de omgevingswarmte en kunnen drie tot vier eenheden warmte per eenheid energie produceren. Dat is veel efficiënter dan andere technologieën, zoals gasboilers, die meer vervuilen en in het beste geval bijna een eenheid warmte per eenheid energie kunnen produceren. Het gebruik van warmtepompen beïnvloedt de decarbonisatiekosten van woningverwarming op twee manieren: de installatiekosten van een warmtepomp tegenover die van een gasboiler en de verhouding van de prijs van de elektriciteit tegenover die van gas tijdens de levensduur van het toestel.
Kosten decarbonisatietechnologieën worden dikwijls overschat
Op basis van een diepgaande analyse van belangrijke beperkingstechnologieën besluit gouverneur Wunsch dat een gemiddelde koolstofprijs van maximaal € 200 per ton wellicht volstaat om de economie volledig koolstofvrij te maken. Zijn conclusies stemmen overeen met bestaande modelanalyses, die samen aantonen dat de kosten van decarbonisatietechnologieën doorgaans worden overschat. Zowel de conclusies van de NBB-gouverneur als de analyses wijzen erop dat de kosten zullen dalen tijdens de uitrol en benadrukken dat verdere innovatie nodig is om de transitierisico's te beperken.
Voor een uitgebreidere bespreking van dit thema, zie Wunsch P. (2024), ‘A Cost-Efficient Transition to Climate Neutrality’ in Pisani-Ferry J. and A. S. Posen (eds), The Green Frontier: Assessing the Economic Implications of Climate Action, New York, USA, Columbia University Press, chapter 10 (https://www.piie.com/bookstore/2024/green-frontier-assessing-economic-implications-climate-action).
